Του Γιώργου Σαράτση
Παρόλο που υπήρχε στη βιβλιοθήκη μου αρκετό καιρό, μόλις πριν λίγες ημέρες πρόσεξα στις σελίδες του μια σειρά από χάρτες που απεικονίζουν την Ελλάδα με παράδοξα γεωγραφικά σύνορα. Ο λόγος για το ογκώδες συλλεκτικό λεύκωμα των εκδόσεων Δομική σε συνεργασία με την Ελληνική Εθνική Επιτροπή της UNESCO που φέρει τον τίτλο: “ UNESCO, Παγκόσμια κληρονομιά – Οι Θησαυροί της τέχνης”. Το εν λόγω έργο τυπώθηκε το 2007 στην Ινδονησία σε κείμενα των Μάρκο Καττανέο και Τζασμίνα Τριφόνι. Γραφικά και σχέδια ανέλαβε η Πατρίτσια Μπαλόκο Λοβισέτι. Το λεύκωμα περιλαμβάνει φωτογραφίες και κείμενα 100 τοποθεσιών σημαντικής πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής αξίας απ’ όλο τον κόσμο, πολλές από τις οποίες συνεχίζουν να κατοικούνται μέχρι και σήμερα. Ανάμεσά τους, η UNESCO θέλησε να συμπεριλάβει και δύο ελληνικούς τόπους, τον Άθω και τα Μετέωρα.
[wpg_thumb]
Δεν είναι η πρώτη φορά που χάρτες απεικονίζουν κατακρεουργημένη την Ελλάδα. Προξενεί έκπληξη όμως το γεγονός ένας παγκόσμια αναγνωρισμένος φορέας να παραθέτει σε επίσημο λεύκωμά του χάρτες που ηθελημένα ή άθελα επιχειρούν να υπονομεύσουν την γεωγραφική και ιστορική ακεραιότητα της Ελλάδας. Παρόμοιες ενέργειες γενούν ερωτήματα και αμφιβολίες τόσο για το κύρος της UNESCO όσο και για τους σκοπούς που επιτελεί σε διεθνές επίπεδο.
Πιο συγκεκριμένα, ο εισαγωγικός χάρτης (σελ. 24) με τον κατάλογο των αριθμημένων τοποθεσιών της Ευρώπης παρουσιάζει μία Ελλάδα σαφώς διαστρεβλωμένη χωροταξικά. Πέραν του επιπόλαιου της σχεδίασης -η σχεδιάστρια δεν θέλει να συμπεριλάβει πολλά από τα νησιωτικά συμπλέγματα των θαλασσών μας- η περιοχή της δυτικής Θράκης φαίνεται να «εμβολίζεται» κυριολεκτικά από ένα τμήμα της νοτίου Βουλγαρίας, κάνοντάς την να φτάνει σχεδόν στο Θρακικό πέλαγος (εικ. 1). Κοίταξα ξανά και ξανά μήπως με παραπλανούν τα μάτια μου, όμως η Βουλγαρία πράγματι εκτείνεται και εντός του ελληνικού εδάφους…
Φτάνοντας στις σελίδες που είναι αφιερωμένες στο Άγιο Όρος και τα Μετέωρα έρχομαι αντιμέτωπος με ακόμα μία διαστρέβλωση, πολύ πιο εξόφθαλμη αυτή τη φορά, με εμφανείς πλέον τις όποιες πολιτικές, ιστορικές ή γεωστρατηγικές σκοπιμότητες. Στις επάνω δεξιά σελίδες του αφιερώματος σε Άθω και Μετέωρα (σελ. 236 και 240 αντίστοιχα) παρατίθεται χάρτης της Ευρώπης με επισκιασμένη την Ελλάδα (εικ. 2) και δίπλα ακριβώς μία επιμέρους μεγέθυνση της χώρας μας, όπου διαπιστώνεις ότι δεν υπάρχει πια πιθανότητα λάθους. Εκτός του ότι δεν απεικονίζεται κανένα νησί και νησιωτικό σύμπλεγμα παρά μόνο η Κρήτη, πάνω από τον Ελλαδικό κορμό εμφανίζεται το μικρό κρατίδιο της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας (FYROM) να καταλαμβάνει σχεδόν όλη την κεντρική Μακεδονία, «αγγίζοντας» τον Θερμαϊκό κόλπο και τη Θεσσαλονίκη (εικ. 3 και 4). Φαίνεται η σχεδιάστρια είχε πάρει συγκεκριμένες οδηγίες πριν προβεί στην σχεδίαση του χάρτη…
Ο Διευθυντής του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, Φραντζέσκο Μπαταρίν, στον πρόλογο του λευκώματος (σελ. 9) σημειώνει: «Οι τοποθεσίες της παγκόσμιας κληρονομιάς ανήκουν σε όλους μας, ανεξαρτήτως πού βρίσκονται και αποτελεί ευθύνη όλων μας να τις διαφυλάττουμε. Πρέπει να θυμόμαστε το γαλλικό ρητό, “on connait la valeur d’ une chose lorsqu’ on l’ a perdue”, το οποίο αναφέρει ότι “αναγνωρίζουμε την αξία κάποιου πράγματος μόνο όταν το χάσουμε”- και να μην περιμένουμε τη στιγμή όταν πλέον θα είναι πολύ αργά για να διορθώσουμε την κατάσταση».
Ίσως τα λόγια του κυρίου Μπαταρίν αποδεικνύονται προφητικά ή προοικονομούν καταστάσεις που ενδέχεται να ζήσουμε στο μέλλον. Όσα συντελούνται τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας, καταδεικνύουν τον βαθμό άγνοιας που φέρουμε ως πολίτες, αναφορικά με την ευθύνη διαφύλαξης της εθνικής μας ακεραιότητας. Ελλείψει ιστορικής μνήμης και ικανότητας διασφάλισης των εθνικών μας κεκτημένων, επιτρέπουμε να εκδίδονται και να κυκλοφορούν στο εμπόριο και στις βιβλιοθήκες του κόσμου συγγράμματα που οι δημιουργοί τους τολμούν να απεικονίζουν τα εδάφη της χώρας μας παραχωρημένα σκοπίμως ή όχι σε γείτονες χώρες.
Τα πράγματα έχουν σοβαρέψει επικίνδυνα. Ας έχουμε κατά νου τις ερχόμενες γενιές. Έχουμε χρέος να υπερασπιστούμε με κάθε τρόπο την ακεραιότητα του τόπου μας, καταγγέλλοντας κάθε πιθανή απόπειρα διαστρέβλωσης ή υποβάθμισης της πατρίδας μας. Ας βρούμε τώρα έναν τρόπο πριν να ‘ναι, όπως αναφέρει ο κύριος Μπαταρίν, πολύ αργά για να διορθώσουμε την όποια κατάσταση…
