«Η θυσία των εκτελεσθέντων Σαρανταποριτών παράδειγμα για τους νεότερους!»
του Γιάννη Μουκίδη
«…Κι ακούω κλάματα φουνές Μιλίσσι – Αλουνάκια
Σαρανταπρου΄νη υπόθιση δική μας ιστουρία
Που είνι μι τους Γιρμανούς μιτά του σαραντατρία
Κλαίνι μανούλις για πιδιά, γυναίκις για τους άντρις
Κλαίνι, πιδάκια ουρφανά κλαίνι του Πατιράδες».
Το πρώτο τραγούδι του Αντώνη Γ. Μήτσιου(πηγή: Συλλογή Απ. Ράπτη “Θεσσαλικό Ημερολόγιο”, τόμος ΙΑ, Λάρισα 1987), που αναφέρεται με λόγια που συγκλονίζουν, στην εκτέλεση των δέκα παλικαριών στις 19 Ιανουαρίου 1944, στη θέση «Μελίσσι» Σαρανταπόρου, από τους Γερμανούς. Θρήνος τότε στο ιστορικό Σαραντάπορο, για τα θύματα της εκτέλεσης, των 10 ανδρών, που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, αφού πρώτα οδηγήθηκαν και παγιδεύτηκαν στη θέση «Μελίσσι».
Για την ιστορία, αναφέρονται τα ονόματα των 10 Σαρανταποριτών, και είναι: Γεώργιος Παν. Βαΐτσης / Κωνσταντίνος Γεωργ. Γκουντρουμπής / Νικόλαος Κων. Γκουντρουμπής / Γεώργιος Ιωαν. Κλεισιάρης / Δημήτριος Θεοδ. Κλεισιάρης / Χρήστος Φωτ. Κλεισιάρης / Ευάγγελος Αντ. Ντάλλας / Παναγιώτης Ιωαν. Ντίγκας / Δημήτριος Φωτ. Ράπτης / Αντώνιος Νικ. Σεβδαλής.
[wpg_thumb]
Το πρωί της περασμένης Πέμπτης, στον Ιερό Ναό Αγίας Μαρίνας Σαρανταπόρου, τελέσθηκε η καθιερωμένη Θεία Λειτουργία και το Μνημόσυνο των εκτελεσθέντων Σαρανταποριτών, όπου χοροστάτησε ο σεβασμ. μητροπολίτης Ελασσώνος κ. Χαρίτων και συλλειτούργησαν ιερείς των ενοριών του Σαρανταπόρου και των όμορων χωριών.
Στη συνέχεια, με «φόντο» το χιονισμένο Σαραντάπορο, οι επίσημοι και δεκάδες κάτοικοι κατευθύνθηκαν στην πλατεία του χωριού, όπου βρίσκεται μνημείο για τους εκτελεσθέντες, εκεί που ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τις αρχές και τους φορείς της περιοχής και η απόδοση του Εθνικού Ύμνου από τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Σαρανταπόρου.
Σε ομιλία του ο εκπαιδευτικός του Δημοτικού Σχολείου Σαρανταπόρου κ. Ευάγγ. Μάγειρας, ανάμεσα στα άλλα, «κατέθεσε» το χρονικό εκείνης της περιόδου και υπογράμμισε με νόημα:
«Τιμούμε σήμερα τη μνήμη των κατοίκων του χωριού Σαρανταπόρου που θυσιάστηκαν πριν από 73 χρόνια, στα τότε δύσκολα χρόνια της κατοχής και της ένδοξης εθνικής μας αντίστασης 1941 – 1944.
Οργανώνεται αντίσταση η οποία σιγά-σιγά απλώνεται και φθάνουμε έτσι στο μεγάλο γεγονός της εθνικής μας αντίστασης, στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, στις 25 Νοεμβρίου 1942. Ο αιφνιδιασμός πέτυχε. Οι αρχές κατοχής για αντίποινα διέταξαν ομαδικές εκτελέσεις. Έτσι η ένοπλη αντίσταση ξεκινάει. Ο δικός μας τόπος, τούτος ο τόπος, δεν μένει έξω από τον αγώνα αυτό. Το καλοκαίρι του 1942 η περιοχή του Ολύμπου έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο θέατρο πολέμου. Το Σαραντάπορο, το όνομα του οποίου είναι στενά συνδεδεμένο με του Βαλκανικούς πολέμους του 1912 – 1913, τότε που το Ελληνικό κράτος διπλασίασε τα σύνορά του, τώρα στα χρόνια της αντίστασης, ήταν για τους Γερμανούς τόπος συντριβής. Ιούνιος του 1943. Από το δρόμο Κοζάνης είχε φανεί η γερμανική φάλαγγα η οποία αποτελούνταν από πολλά αυτοκίνητα. Οι αντάρτες είχαν καταλάβει τα επίκαιρα σημεία στα στενά. Οι εδαφικές συνθήκες ήταν ευνοϊκές. Όταν όλη η φάλαγγα μπαίνει στα στενά οι αντάρτες άρχισαν την επίθεση. Οι Γερμανοί αιφνιδιάστηκαν. Ήταν η μεγάλη τους καταστροφή. Πιάστηκαν 95 στρατιωτικά οχήματα με οπλισμό, πυρομαχικά και τρόφιμα. Αρκετοί ήταν οι τραυματίες, οι αιχμάλωτοι και οι νεκροί. Τα αυτοκίνητα ήταν γεμάτα με υγειονομικό υλικό, ιματισμό και ελαστικά αυτοκινήτων. Πλούσια τα λάφυρα, τα οποία όμως δεν πρόλαβαν να τα διαχειριστούν οι αντάρτες, γιατί διαδόθηκε ότι έρχεται νέα δύναμη των κατακτητών από την Κοζάνη. Την άλλη μέρα φάλαγγα από Γερμανικά αυτοκίνητα φτάνει στο σημείο αυτό και συνεχίζεται εκ νέου η μάχη. Ο αγώνας αυτών των ανταρτών ήταν ένδοξος. Οι Γερμανοί υποστηρίζονται και από ένα αεροπλάνο το οποίο βομβάρδισε τις θέσεις των ανταρτών και όχι μόνο.
Βομβάρδισε και το χωριό Σαραντάπορο. Ευτυχώς χωρίς θύματα. Οι Γερμανοί απαγόρευσαν την κυκλοφορία στην περιοχή και κήρυξαν την ευρύτερη περιοχή 11 χωριών «νεκρή ζώνη». Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το χωριό. Τα σιτηρά κυμάτιζαν αθέριστα ως το χειμώνα. Τα Ες Ες πυροβολούσαν ό,τι κινούνταν. Οι ανάγκες όμως, ώθησαν τους κατοίκους να επιστρέψουν στο χωριό τους. Με αυτά τα γεγονότα φτάνουμε στις 19 Ιανουαρίου 1944, όπου οι Γερμανοί για αντίποινα μπαίνουν στο χωριό Σαραντάπορο, φοβίζουν τους κατοίκους και απειλούν ότι θα εκτελέσουν γυναικόπαιδα. Τελικά, μετά από απόφαση των Γερμανών αντί για τα γυναικόπαιδα, οδηγούνται, για εκτέλεση, άντρες του χωριού στη θέση «Μελίσσι» Σαρανταπόρου. Από τους συγκεντρωθέντες σκοτώθηκαν αρκετοί και πολλοί από αυτούς κατάφεραν και διέφυγαν στα γύρω βουνά. Κάθε χρόνο, αυτή τη μέρα, τιμούμε τους γενναίους αυτούς άντρες που πέθαναν για την πατρίδα. Ο αγώνας τους και η θυσία τους ας είναι για μας τους νεότερους παράδειγμα προς μίμηση».
Στις εκδηλώσεις μνήμης στο Σαραντάπορο παρευρέθηκαν:
Ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Δημ. Παπαδημόπουλος, ο δήμαρχος Ελασσόνας κ. Νικ. Ευαγγέλου, ο αντιδήμαρχος κ. Αναστ. Γκατζιούρας, ο πρόεδρος της ΔΕΥΑ Ελασσόνας κ. Φώτιος Καραγκόγκος, οι δημοτικοί σύμβουλοι κ.κ. Ευφροσύνη Καρκαβανίδου – Σκρέτα, Κων. Καραγιάννης, Ιπποκράτης Τζιουμακλής, ο πρόεδρος της Κοινότητας Σαρανταπόρου κ. Ιωάν. Βαίτσης, ο διοικητής της Πυροσβεστικής Ελασσόνας κ. Ελευθ. Μουλτσιάς, ο διοικητής της 8ης ΕΜΑΚ κ. Λάμπρος Κίτσιος, εκπρόσωπος του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας(Α.Τ.Α.) ο αξιωματικός κ. Χρ. Μπούτλας, μέλη των Απανταχού Σαρανταποριτών, ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Ελασσόνας κ. Θεόδ. Τζιώλας, εκπαιδευτικοί, συγγενείς των εκτελεσθέντων συγχωριανών από τα Γερμανικά στρατεύματα, και δεκάδες Σαρανταπορίτες.
