Εις μνήμην των πατέρων πάντων
(Οδυσσέας Ελύτης)

Όσοι γράφουν έχουν μια αυξημένη περιέργεια για τα βιβλία, τις εκδόσεις, την κριτική. Ανήκω σε αυτή την κατηγορία των περίεργων και όταν βρω την ευκαιρία ψάχνω σε βιβλιοπωλεία τα βιβλία που συγκράτησα στη μνήμη μου, αυτά που μου συνέστησαν φίλοι αναγνώστες και όσα επισημαίνει και η κριτική. Όπως συμβαίνει συχνά οι απόψεις δεν ταυτίζονται, ευτυχώς βέβαια, κι αυτό είναι το χαρακτηριστικό της λογοτεχνίας και της έρευνας.
Το βιβλίο του Έκτωρα Νασιώκα «Ο Αγωγιάτης», από τις εκδόσεις «Ανέμη», το είχα συγκρατήσει στη μνήμη μου. «Κάποια στιγμή θα το πετύχω», είπα και συνέχισα με άλλα θέματα. Το πέτυχα πράγματι πριν λίγες εβδομάδες, σε ένα βιβλιοπωλείο, στην Ελασσόνα. Ο συγγραφέας, είχε γράψει στο μεταξύ και ένα άλλο βιβλίο, αλλά επέλεξα το πρώτο. «Ο Αγωγιάτης», έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον τόσο για το ύφος της γραφής, όσο και για τα ιστορικά και βιογραφικά στοιχεία της οικογένειας.
Ο πατέρας του συγγραφέα παρουσιάζεται μπροστά μας από τις πρώτες ώρες του, μέχρι το τέλος. Το τέλος δεν είναι εύκολο για κανένα και πολύ περισσότερο για τους άμεσους απόγονους. Όσοι έζησαν με γονείς-πατριάρχες, με μητέρες και γιαγιάδες αρχόντισσες, με πατέρα-γενάρχη, κατανοούν καλύτερα την αφήγηση του Έκτωρα. Είχα τέτοια τύχη κι εγώ και ανάλογη εμπειρία, αφού ο πατέρας μου, ο κυρ-Μήτσος Θεοδωράκης, ο δικός μας γενάρχης, μας άφησε στο τέλος του περασμένου Γενάρη. Ο καθένας το βιώνει με τον τρόπο του…
«Ο Αγωγιάτης» μας ταξιδεύει στα μέρη της Αργιθέας και της Αιτωλοακαρνανίας, στα βουνά και στον κάμπο, μας δείχνει τον τόπο και τον τρόπο επιβίωσης, αλλά πιο πολύ μας ταξιδεύει σε ένα παρελθόν με το οποίο ταυτίζεται αυτή η γενιά. Μια γενιά που κόπιασε πολύ, αγωνίσθηκε μέσα σε αντίξοες συνθήκες, κουβάλησε στις πλάτες της το βάρος της εποχής της. Μια γενιά που πίστεψε σε αρχές, σε κανόνες και που έζησε στη συνέχεια ανατροπές. Πώς να το αξιολογήσεις σήμερα; Η ιστορία θέλει τον χρόνο της, ο τόπος βιώνει σύγχρονα δράματα, αλλά η κρίση αξιών που ζούμε παραπέμπει άμεσα στις προηγούμενες γενιές: τα κατάφεραν με πολύ λιγότερα αγαθά, με σκληρή δουλειά, με τα ζωντανά, το ανταλλακτικό εμπόριο, τον αυστηρό έλεγχο του χρήματος. Ο στόχος του γενάρχη; Να δώσει νόημα στη ζωή, να πιάσει το μήνυμα, να γίνει πρότυπο, να εμπνεύσει τις επόμενες γενιές.
Μέσα από την εξέλιξη των κεφαλαίων, ζούμε τις αμφιβολίες, τα λάθη, τις περιπέτειες, τις αγωνίες του Πάνου. Γενάρχης, έχοντας την αίσθηση της ευθύνης, όπως αυτή την περιέγραψε δραματικά ο Καζαντζάκης, οδήγησε την πολυπληθή οικογένειά του σε σίγουρα λιμάνια. Με λίγα μέσα, αλλά με μεγάλο σθένος και περίσσια καλοσύνη. Με πάθη, με πείσμα, όχι αλάνθαστος. Αγράμματος αλλά θυμόσοφος, αγωγιάτης αλλά φιλόσοφος. Θεωρία και πράξη ένα στο μυαλό του, χωρίς παρανοήσεις, με πίστη, χωρίς ταλαντεύσεις. Όμως πρόσω, πάντοτε πρόσω…
Ο γιατρός Έκτορας Νασιώκας γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα μας τη σχέση του πόνου με τον χρόνο. Η περίσσια καλοσύνη του Πάνου, πέρασε στα παιδιά του, το βιβλίο αυτό είναι αφήγηση αγάπης, ταύτισης, σεβασμού. Μιλά με νόημα, γράφει για να ζωγραφίσει τον άνθρωπο, την εποχή. Ο χρόνος έγινε ένα με τους Παναγιώτηδες, τους μπαρμπα-Γιάννηδες, τους κυρ-Μήτσους, τους κυρ-Αντώνηδες, τους κυρ-Θόδωρους κι όλους αυτούς που μας άφησαν….
«Εις μνήμην των πατέρων πάντων……»
Αθανάσιος Θεοδωράκης
πολιτικός επιστήμονας

Αθανάσιος Θεοδωράκηςμνήμηπατέρας