Σύνδρομο αθλητικής υπερκόπωσης και συμπληρώματα διατροφής για τον σύγχρονο αθλητή – Είναι αναγκαιότητα , πολυτέλεια ή καταστροφή ;
ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Eίναι σωστό αφού αθλούμαι εντατικά αλλά όχι σε αγωνιστικό επίπεδο να παίρνω συμπληρώματα;
Όχι. Τα συμπληρώματα διατροφής είναι κατάλληλα να συμπληρώνουν μόνο συγκεκριμένες υψηλές απαιτήσεις αθλητικής προσπάθειας και όχι σε ερασιτέχνες αθλητές.
Μήπως είναι σωστό να επιταχύνω την σωματική αντοχή και να μειώσω το απαιτούμενο χρόνο ανάνηψης μέσω συμπληρωμάτων διατροφής που τις περισσότερες φορές πωλούνται χωρίς ιατρική συνταγή;
Όχι, γιατί εκτός από τον κίνδυνος της υπερσυγκέντρωσης στον ανθρώπινο οργανισμό ( π.χ. κίνδυνος υπερβιταμίνωσης ) εμπεριέχουν και τον κίνδυνο της αποδιοργάνωσης άρα και της βλάβης σε επίπεδο ενδοκρινολογίας. Άρα όχι μόνο δυνατόν να μην ωφελήσουν αλλά δυνατόν και να οδηγήσουν σε μόνιμες μη αναστρέψιμες βλάβες
Στα παιδιά μου που είναι στην εφηβεία και ασχολούνται με διάφορα αθλήματα όπως ποδόσφαιρο και volley από ποια ηλικία μπορούν να λαμβάνουν συμπληρώματα;
Τα συμπληρώματα δεν χρησιμοποιούνται με γνώμονα την ηλικία αλλά τις απαιτήσεις του οργανισμού μας και τις εντάσεις των προπονητικών ερεθισμάτων και μόνο υπό ιατρική καθοδήγηση
Το συμπλήρωμα διατροφής είναι ουσίες οι οποίες μπορούν να ανανεώσουν τις ανάγκες μας σε θρεπτικά στοιχεία – βιταμίνες – μέταλλα (ιχνοστοιχεία) αλλά και διάφορες εργογόνες ουσίες τις οποίες είναι αδύνατον να πάρουμε από την διατροφή μας είτε λόγω άτακτου ωραρίου, είτε λόγω υψηλών απαιτήσεων (εξαντλητική άσκηση), είτε λόγω κακών διατροφικών συνηθειών / γευστικών προτιμήσεων.
Απαραίτητο είναι να προσθέσουμε ότι ορισμένα συμπληρώματα διατροφής ( τα της τελευταίας γενιάς) αφορούν ιχνοστοιχεία που είναι δυνατόν να αντικατασταθούν μέσω της διατροφής αφού πρόκειται για ουσίες μηχανικά και χημικά επεξεργασμένες αφ’ ενός με τρόπο τέτοιο που ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να επεξεργαστεί και αφ’ ετέρου επειδή οι ουσίες αυτές βρίσκονται διασκορπισμένες σε τόση μεγάλη γκάμα τροφών ώστε να μην μπορούν να συγκεντρωθούν από τρόφιμα κοινής διατροφής.
Επτά είναι οι κύριες υποκατηγορίες : :
1) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την αύξηση του μυϊκού ιστού
2) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την βελτίωση της έκκρισης της τεστοστερόνης
3) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την μείωση του λιπώδους ιστού
4) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν τον έλεγχο της δράσης της ινσουλίνης
5) Συμπληρώματα πρωτεϊνών αμινοξέων – υποκατάστατα γευμάτων και αύξησης βάρους
6) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος, την μείωση του πόνου και την υγεία των αρθρώσεων
7) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την βελτίωση της πνευματικής λειτουργίας
Είναι απαραίτητο προτού συστήσουμε συμπληρώματα σε κάποιον αθλητή να ελεχθεί αυτός κλινικά και εργαστηριακά από κλινικό ιατρό που γνωρίζει γενικά να χειρίζεται αθλητές και συνάμα να κατέχει τις ιδιαιτερότητες του αθλήματος που υπηρετεί ο ασκούμενος. Σε ορισμένες ευρωπαικές χώρες υπάρχει ξεχωριστή υποειδικότητα του αθλητίατρου , ενώ στην Ελλάδα το ρόλό αυτό καλύπτουν συχνά με λαθεμένο τρόπο ιατροί ( ορθοπαιδικοί, πνευμονολόγοι,ενδοκρινολόγοι ), βιοχημικοί-εργοφυσιολόγοι, παλαιοί αθλητές , φυσιοθεραπευτές και γυμναστές . Καταρχήν λοιπόν το σωστό είναι πρώτα να έχουμε το αιματολογικό και βιοχημικό του προφίλ από συγκεκριμένες εξετάσεις αίματος, να αναλύσουμε τον τρόπο ζωής του, το είδος του αθλήματος που υπηρετεί, την ένταση και την διάρκεια των προπονητικών ερεθισμάτων, τις ώρες ανάρρωσης (ξεκούρασης και ύπνου), τις γευστικές του προτιμήσεις, τις θρησκευτικές του αντιλήψεις (υπάρχουν θρησκείες με διατροφικούς περιορισμούς) αλλά και τις ιδιαιτερότητες του ψυχισμού του. Στην ελληνική λοιπόν πραγματικότητα μάλλον είναι απαραίτητη υ ύπαρξη μιας συγκεκριμένης ομάδας που την απαρτίζει ορθοπαιδικός ιατρός , εξειδικευμένος βιοχημικός-φαρμακοποιός και γυμναστής
Σημαντικό είναι να σημειώσουμε την ύπαρξη συγκεκριμένων συμπληρωμάτων – παγίδων για τους αθλητές με ουσίες οι οποίες ή είναι εξαρχής απαγορευμένες ή μπορούν να μετατραπούν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των μεταβολικών μονοπατιών σε απαγορευμένες και να δώσουν θετικό δείγμα σε έλεγχο αντιντόπινγκ. Συνεπώς κανένας αθλητής δεν πρέπει ανεξέλεγκτα να χρησιμοποιεί συμπληρώματα που του έχουν προτείνει άνθρωποι αμφιβόλου επιστημονικής κατάρτισης ή συναθλητές του διότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη βλάβη της υγείας του .
Ιδιαίτερη μνεία χρήζει το σύνδρομο υπερκόπωσης που απαντάται συχνά σε ερασιτέχνες αθλητές ( οι επονομαζόμενοι και αθλητές του σαββατοκύριακου ) αφού ο ρυθμός προπόνησης και το προπονητικό πρόγραμμα είναι έντονο και όχι εξατομικευμένο στα όρια αντοχής του κάθε αθλούμενου. Η υπερκόπωση αφορά ορμονικές διαταραχές ή ανωμαλίες του μυικού ή νευρικού ή καρδιοαναπνευστικού ή πεπτικού συστήματος και διακρίνεται κύρια σε 2 υποκατηγορίες. Ο καθημερινός τρόπος ζωής ( αϋπνία ,η κατανάλωση καφέ,αλκοόλ-τσιγάρου, η ζωή μέσα σε θορυβώδες περιβάλλον, τα τυχόν προβλήματα εργασίας, η κακής ποιότητας διατροφή , ο ανεπαρκής χρόνος ανάπαυσης και τα τυχόν μικρά ή μεγάλα προβλήματα υγείας π.χ. αναπνευστικές λοιμώξεις κλπ ) είναι ο ένας παράγων και ο 2ος είναι η συγκεκριμένη προπόνηση ( έντονος ρυθμός μετά από διακοπές ή τραυματισμό, ο υπερβολικός σε σύντομο χρονικό διάστημα αριθμός συμμετοχής σε αγώνες, η μεγάλη χρονικά γυμναστική σε ρυθμούς μεγίστης ή υπομεγίστης έντασης κλπ). Τα πρόδρομα συμπτώματα αυτής της συχνά παρατηρούμενης διαταραχής είναι εκνευρισμός, έλλειψη προσοχής ,έντονο άγχος , επαναλαμβανόμενα λάθη στο παιχνίδι του, έλλειψη κεφιού και συχνά μελαγχολία ( συμπτώματα προοδευτικής έντασης).. Ακολουθεί η μείωση της σωματικής του δύναμης , η αυξημένη εφίδρωσή του και σταδιακά επαναλαμβανόμενοι τραυματισμοί . Τότε η ανάπαυση που συνδυάζεται με μέτριας έντασης άσκησης , η τροποποίηση του διαιτολογίου του από τον αθλητίατρο είναι απαραίτητη με τη σύγχρονη χορήγηση συγκεκριμένων βιταμινών
Παρίδης Ι. Διονύσιος
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Επιστημονικός Συνεργάτης Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής Θεσσαλίας
Μαυροδήμου & Ιπποκράτους 2 ( δίπλα στο ΚΥ Ελασσόνας)
THΛΕΦΩΝΟ 24930 23384 & 6936511464
Ελασσόνα
