72 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΟΥ ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ
Του Γιάννη Μουκίδη
Περισυλλογή, μνήμες, έντονα συγκινησιακή ατμόσφαιρα στην εφετινή 72η επέτειο για τους 140 και πλέον κατοίκους του Δομενίκου, του Δαμασίου, του Μεσοχωρίου, του Αμουρίου, που εκτελέστηκαν ομαδικά από τα Ιταλικά στρατεύματα Κατοχής, στις 16 Φεβρουαρίου του 1943, στη μαρτυρική τοποθεσία «Καυκάκι».
Στην επετειακή καθιερωμένη εκδήλωση μνήμης, που συνδιοργάνωσαν προχθές Δευτέρα(ανήμερα της ημερομηνίας εκτέλεσης) η Περιφέρεια Θεσσαλίας, ο Δήμος Ελασσόνας και η Κοινότητα Δομενίκου, μετά τη Θεία Λειτουργία και το μνημόσυνο στο εκκλησάκι στην ιστορική θέση «Καυκάκι», τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο των εκτελεσθέντων(κάτω από τον επιβλητικό μεγάλο Σταυρό), όπου χοροστάτησε ο σεβασμ. μητροπολίτης Ελασσώνος κ. Χαρίτων.
Κεντρική ομιλήτρια της 72ης επετείου του Ολοκαυτώματος του Δομενίκου, που στοίχισε τη ζωή σε αθώους πολίτες ήταν η διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αιγαίου – εκπαιδευτικός κ. Ευαγγελία Ράπτου – Στεργιούλα, που με ζωντανό και μεστό λόγο περιέγραψε βήμα – βήμα την ανείπωτη τραγωδία και το στυγερό έγκλημα του ολοκαυτώματος του Δομενίκου, την θηριωδία και την κτηνωδία των Ιταλών, που «εξαφάνισαν» αθώους και ανυποψίαστους κατοίκους. Χαρακτηριστικά, τα αποσπάσματα από την ομιλία της:
«Σαν σήμερα ζωντανεύουν μνήμες, ξεσκεπάζονται πληγές και την ίδια στιγμή γίνεται προσπάθεια αφενός να ανακουφιστούν αυτές οι πληγές, αφετέρου να μεταπλαστεί η τοπική ιστορία σε εθνική συνείδηση.
Γιατί υπάρχουν ανάμεσα μας άνθρωποι που βίωσαν τα γεγονότα εκείνα, που είδαν τους δικούς τους σκοτωμένους, που ένιωσαν βαθύ το μαχαίρι του πόνου στην καρδιά τους και μέσα από τα ερείπια, το θάνατο και την ορφάνια πάλεψαν αγκομαχώντας να κρατηθούν στη ζωή. Είδαν τον θάνατο να σταματά τον χρόνο και στη μνήμη τους να χαράσσεται ο φόβος, το αίμα προσώπων αγαπημένων. Γιατί είναι μαρτύριο, είναι τραγωδία να θέλει ο άνθρωπος να βάλλει τον πόνο του στην άκρη, να γαληνέψει το μυαλό και την ψυχή του και συνάμα κάθε στιγμή να θυμίζει την απώλεια και το πένθος.
Την τραγική ημέρα της 16ης Φεβρουαρίου 1943, στη θέση «Καυκάκι» αγγελιαφόρος φέρνει τη διαταγή από τον αξιωματικό φαλαγγάρχη: να εκτελεστούν όλοι! Βάζουν, λοιπόν, τα αυτοκίνητα σε κίνηση, ανάβουν τους προβολείς και τους «γαζώνουν» ανά μικρές ομάδες. Μέχρι τις τρεις τα χαράματα η αποστολή εξετελέσθη. Συνολικά όλα τα θύματα της τραγικής αυτής ημέρας έφτασαν τα 132. Και ανάμεσά τους ο ιερέας του χωριού, ο παπα-Δημήτρης, χάνει τη ζωή του ύστερα από εξευτελιστική συμπεριφορά και μεταχείριση, χωρίς ίχνος ανθρώπινου, χριστιανικού και ομο-θρησκευτικού σεβασμού. Από όλη τη δίνη κατάφεραν και σώθηκαν έξι, για να διηγούνται τη θηριωδία και την κτηνωδία των Ιταλών. Η μέρα εκείνη, πήρε μαζί της αθώες ανθρώπινες ζωές, το ένδοξο από αρχαιοτάτων χρόνων ιστορικό χωριό και άφησε πίσω της ανείπωτο πόνο και μαράζι. Παραμένουν, βέβαια, αρκετά ερωτηματικά, αναπάντητα, που προκαλούν έντονες απορίες και αρκετά «γιατί».
Η θυσία των ανθρώπων αυτών δεν πήρε τη φήμη και διάσταση που της έπρεπε. Θυσιάστηκαν ανθρώπινες ζωές τόσο άδικα και τόσο ταπεινωτικά, που δεν ξέρει τελικά κανείς ποιους να θρηνήσει. Αυτούς που έφυγαν ή αυτούς που έμειναν πίσω; 150 οικογένειες βυθίστηκαν στο πένθος. Κανείς δεν μίλησε. Μόνο ο αξιομνημόνευτος μοίραρχος, Διοικητής Υποδιευθύνσεως Ελασσόνας, Νικόλαος Μπάμπαλης, τρεις ημέρες μετά επέδωσε τηλεγράφημα προς τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, το Υπουργείο Εσωτερικών και το Αρχηγείο Χωροφυλακής, με το οποίο τους γνωστοποιούσε το γεγονός. Και, το πιο σημαντικό, επέδωσε τηλεγράφημα προς το Ιταλικό Φρουραρχείο Ελασσόνας, με το οποίο ύψωνε τη φωνή στην ανθρώπινη θηριωδία.
Ο εθνικός μας ποιητής τραγουδά «Τα μάτια μου δεν είδαν τόπο ενδοξότερο από τούτο το αλωνάκι». Πράγματι, μια στάλα αλώνι είναι το Δομένικο, αλλά κουβαλάει το φορτίο της ιστορίας που σταμάτησε τον χρόνο στης συμφοράς τη μέρα, για να τον θυμόμαστε σήμερα όλοι εμείς και να συγκροτούμε τη συλλογική μνήμη».
Και η ομιλήτρια ολοκλήρωσε: «Σήμερα, 72 χρόνια μετά, μέσω τέτοιων επετείων, καλούμαστε να τιμήσουμε τη μνήμη τους, το πνεύμα της θυσίας τους και, ενισχυμένοι από το βάρος της κληρονομιάς και της συνείδησής μας, να μην λησμονήσουμε ποτέ την άγια και περήφανη αυτή θυσία.
Πράγματι, είναι σε όλους γνωστές οι φιλότιμες, έμπλεες πατριωτισμού, προσπάθειες κάποιων ξεχωριστών Δομενικιωτών, οι οποίοι δίνουν τον προσωπικό τους αγώνα για ανάδειξη, προβολή του ολοκαυτώματος του Δομενίκου και απονομή δικαιοσύνης, απευθυνόμενοι και στις Ιταλικές αρχές.
Συναισθανόμαστε ηχηρή μέσα μας τη φωνή του χρέους, τη φωνή της πατριωτικής, τη φωνή της ανθρώπινης συνείδησης. Υποκλινόμαστε και κρατάμε ζωντανή τη μνήμη των ανθρώπων αυτών που έφυγαν τόσο άδοξα από τη ζωή, αλλά έφυγαν με την πίστη ότι είναι αθώοι και την ελπίδα ότι η δικαιοσύνη θα πρυτανεύσει. Τους υποσχόμαστε πως θα συνεχίσουμε να πιστεύουμε σε αξίες και ιδανικά. Η θύμησή τους αναπτερώνει το ηθικό μας και μας εμποτίζει με πατριωτική και ανθρωπιστική υπερηφάνεια, με συνείδηση αλληλεγγύης.
Τιμή και δόξα στους Δομενικιώτες ήρωες και στους ήρωες των γύρω χωριών που τους σκεπάζει το χώμα το ιερό σε τούτο το Καυκάκι».
[wpg_thumb]
Ακολούθησε προσκλητήριο νεκρών και κατάθεση στεφάνων από τους φορείς και τις σχολικές μονάδες της περιοχής, ενώ η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τιμητική σιγή ενός λεπτού και ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου. Τιμές απέδωσε η Φιλαρμονική του Δήμου Ελασσόνας.
Στη συνέχεια, προσκεκλημένοι και πολίτες κατευθύνθηκαν στο Δομένικο όπου έγινε κατάθεση στεφάνων στην προτομή του ήρωα Νικολάου Μπάμπαλη(μοίραρχου, διοικητή τότε της Υποδιεύθυνσης Χωροφυλακής Ελασσόνας), που είχε υψώσει τη δική του δυνατή φωνή διαμαρτυρίας για το φοβερό έγκλημα των Ιταλών. Αμέσως μετά, στην αίθουσα του «Παναγιώτειου» Πνευματικού Κέντρου πραγματοποιήθηκαν απονομές βραβείων «Νικολάου Μπάμπαλη» για τις τρεις καλύτερες εκθέσεις των μαθητών του Γυμνασίου Δομενίκου με θέμα «Το ολοκαύτωμα του Δομενίκου», καθώς επίσης απονομή βραβείων σε αριστούχους μαθητές και βράβευση επίσης αριστούχων μαθητών από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Στις εφετινές εκδηλώσεις μνήμης στην τοποθεσία «Καυκάκι» παραβρέθηκαν:
Οι βουλευτές κ. Βασ. Κόκκαλης και κ. Δέσποινα Σβερώνη, η θεματική αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλίας – πρ. έπαρχος Ελασσόνας κ. Μαρία Μαμάρα, ο γραμματέας του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας – της παράταξης «Οικολογική Θεσσαλία» κ. Νικ. Πουτσιάκας, ως εκπρόσωπος της Αποκεντρωμένης Περιφερειακής Διοίκησης Θεσσαλίας η δασάρχης Ελασσόνας κ. Ζωή Φτίκα, οι δήμαρχοι Ελασσόνας κ. Νικ. Ευαγγέλου, Τυρνάβου κ. Παν. Σαρχώσης, Τεμπών κ. Κων. Κολλάτος, Σερβίων – Βελβεντού κ. Αθαν. Κοσματόπουλος, ο αντιδήμαρχος Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη, εκ μέρους του διοικητή της 1ης Στρατιάς ο ταξίαρχος κ. Κ. Ξενάκης, εκ μέρους της Περιφερειακής Αστυνομικής διεύθυνσης Θεσσαλίας ο αστυνομικός διευθυντής κ. Γεώργ. Αγάκος, ο διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ελασσόνας κ. Ελευθ. Μουλτσιάς, ο διοικητής του Α.Τ. Ελασσόνας κ. Πέτρος Μουταφίδης, οι αντιδήμαρχοι Ελασσόνας κ.κ. Ιωάν. Σαπουνάς και Ευφροσύνη Καρκαβανίδου – Σκρέτα, δημοτικοί σύμβουλοι, οι πρόεδροι των Τ.Σ. Ελασσόνας, Δομενίκου, Αμουρίου, Δαμασίου, Μεσοχωρίου, ο πρόεδρος του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας κ. Παναγ. Γούλας, αντιπροσωπεία της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας Λάρισας, εκπρόσωποι του Εθνικού Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών και του Εθνικού Δικτύου Νέων Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών, ο αντιπρόεδρος του Δικτύου Συλλόγων «Περραιβία» κ. Κων. Φουρκιώτης, ως εκπρόσωπος των συγγενών θυμάτων του ολοκαυτώματος Δομενίκου ο κ. Στάθης Ψωμιάδης, μέλη της οικογενείας του αείμνηστου μοίραρχου Νικολάου Μπάμπαλη, εκπρόσωποι συλλόγων των δημοτικών διαμερισμάτων της περιοχής, απόδημοι Δομενικιώτες, συγγενείς των εκτελεσθέντων και πολύς κόσμος από το Δομένικο και τα γειτονικά τοπικά διαμερίσματα.
